Weerbaarheid en integriteit
“Er kan niet scherp genoeg afstand worden genomen van pogingen om mensen te intimideren, te bedreigen of de democratie te ondermijnen.”
Het vertrouwen van mensen in hun overheid wordt niet alleen bepaald door wat de overheid doet of laat maar vooral ook hoe de overheid opereert. Een belangrijke graadmeter daarvoor is of de overheid open en transparant is en integer opereert. Volgens commissaris Han Polman brengt die wetenschap verplichtingen met zich mee: “Het stelt elke dag eisen aan besluitvorming en aan de mensen die in het openbaar bestuur werken. Tegelijkertijd mag ook van bedrijven en inwoners worden verwacht dat ze respect hebben voor de wijze waarop democratische besluitvorming tot stand komt. De overheid is geen bedrijf; organisaties of burgers kunnen niet altijd van de overheid verwachten dat er een houding is van ‘u vraagt wij draaien’. Meerdere belangen moeten immers worden gewogen om tot vertaling van het algemeen belang te komen. Dat stelt ook eisen aan burgerschap: respect voor democratische besluitvorming is een belangrijke waarde in een democratische rechtstaat. Er kan niet scherp genoeg afstand worden genomen van pogingen om mensen te intimideren, te bedreigen of de democratie te ondermijnen. Wanneer media, bestuur of politiek oneigenlijk onder druk worden gezet is het van groot belang om gezamenlijk de waarden van onze democratie te verdedigen en te beschermen.” Heftige discussies Ook in het afgelopen jaar heeft het coronavirus de samenleving in haar greep gehad. Polman: “Mensen en bedrijven zijn slachtoffer geworden, de zorgsector heeft weer een enorme prestatie geleverd. Discussies over de juiste bestrijding van het coronavirus heeft geleid tot soms heftige discussies in de politiek, op sociale media en binnen organisaties en families. Daarbij was het niet altijd gemakkelijk maar wel heel belangrijk oog te houden voor het gezamenlijke algemene belang: dat je gezond kunt samenleven en rekening houdt met elkaar.” Betamelijkheid In het provinciaal bestuur is regelmatig aandacht besteed aan de wijze waarop besluitvorming tot stand komt en het respect dat nodig is om verschillende standpunten te wegen en tot een goede dialoog te komen. “Dat geldt zowel voor het dagelijks bestuur van onze provincie als voor ons Zeeuwse parlement. De commissie Integriteit van Provinciale Staten organiseerde hier dit jaar een studiebijeenkomst over." In die bijeenkomst spraken Statenleden intensief met elkaar over dilemma’s waarmee ze geconfronteerd (kunnen) worden en in de praktijk te maken hebben. Deze dilemma’s variëren van de wijze waarop Statenleden elkaar in het debat bejegenen met hun woordkeuze tot de manier waarop debatten via bijvoorbeeld Twitter worden gevoerd, parallel aan een plenaire vergadering.
Belangrijk is dat statenleden in elke situatie opnieuw bij zichzelf te rade gaan wat juist en integer is, zo bleek tijdens de bijeenkomst. "In dat verband is gesproken over wat nodig is voor ‘betamelijkheid’ in politiek en bestuur: op de inhoud het gesprek voeren, zonder op de persoon te spelen of (valse) beschuldigingen die het democratisch proces ondermijnen.”