Integriteit en rijkstaken

Openheid en integriteit zijn belangrijke beginselen van goed bestuur. Het bepaalt het vertrouwen van burgers in hun overheid. En het zijn meer dan regels en procedures, het gaat vooral ook over houding en gedrag van politici en bestuurders. Als onderdeel van het openbaar bestuur heeft de provincie Zeeland integriteit hoog in het vaandel. Provinciale Staten heeft een speciale commissie op dit terrein die als klankbord dient en adviseert. In het najaar van 2020 stelden Provinciale Staten na advies van de commissie het ‘Protocol vermoedens integriteitsschendingen politieke ambtsdragers provincie Zeeland’ vast. Polman: “Met het vaststellen van het protocol hebben we de ‘spelregels’ hoe te handelen bij mogelijke schendingen helder vastgelegd. Daarmee is inzichtelijk gemaakt wat we onder welke omstandigheden van elkaar mogen verwachten.” Naar aanleiding van een melding over een vermeende integriteitsschending van gedeputeerde Jo-Annes de Bat in het dossier over keuzes met betrekking tot de Zanddijk in Yerseke in september van dit jaar, gelastte Polman een zogenoemd vooronderzoek. Polman: “Het was een melding over een aantijging waarop ik voor mijn gevoel direct moest reageren.” In een extra vergadering van Provinciale Staten kon worden gereageerd op de bevindingen uit het vooronderzoek. Er werd geconcludeerd dat er geen sprake was van oneigenlijke beïnvloeding en er zijn lessen getrokken. Het was volgens Polman goed een vooronderzoek in te stellen en het getuigt van het serieus nemen van integriteit door daarover in alle openheid een debat te voeren. “Onder alle omstandigheden dient het moreel kompas in het politiek-bestuurlijk handelen de constante factor te zijn. Het bepaalt namelijk hoe we onze rollen en verantwoordelijkheid invullen en met elkaar omgaan – hoe we zaken met elkaar bespreekbaar maken. Dat is van groot belang voor het functioneren van onze democratie. De inwoners van Zeeland moeten kunnen rekenen op een betrouwbare en geloofwaardige Provincie.” In 2020 werd ook de nieuwe Wet bevordering Integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) van kracht. De Provincie heeft het afgelopen jaar verder gevolg gegeven aan de toepassing ervan. Polman: “De Wet Bibob is een belangrijk bestuursrechtelijk instrument voor de provincie om een integere samenleving te bevorderen.” De wet geeft het bestuur de mogelijkheid om te voorkomen dat er oneigenlijk gebruik dan wel misbruik wordt gemaakt van provinciale omgevingsvergunningen. Het afgelopen jaar zijn enkele tientallen vergunningen getoetst. Door komend jaar een nieuwe versie van de provinciale Bibob-beleidslijn vast te stellen, worden deze toetsingsmogelijkheden uitgebreid naar subsidieverlening, aanbestedingen en vastgoedtransacties.

Integriteitsscan

Ook landelijk staan de ontwikkelingen niet stil. Aan de vooravond van de Provinciale Statenverkiezingen van 2019, stelde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de handleiding ‘Basisscan integriteit kandidaat-bestuurders’ beschikbaar. Een instrument dat gebruikt kan worden als relevant onderdeel van het benoemingsproces van kandidaat-bestuurders. Daarnaast vervult de integriteitsscan, zoals die al eerder is ingevoerd als risicoanalyse, een belangrijke functie in het bevorderen van de bewustwording binnen het bredere integriteitsbeleid.

Rijkstaken

De commissaris van de Koning heeft op basis van de provinciewet en zijn ambtsinstructie een aantal Rijkstaken. Hij voert die uit namens het Kabinet en legt daarover ook verantwoording af aan de betreffende minister. Het is de bedoeling dat de cvdK de samenwerking tussen instellingen en organisaties in de provincie stimuleert. Hij gaat regelmatig op werkbezoek bij de gemeenten. Daarnaast heeft de commissaris een rol in het proces van benoeming of herbenoeming van burgemeesters. Hij maakt de eerste selectie van de kandidaten, en zorgt ervoor dat het proces volgens de regels gebeurt.

Vooruitblik